Tercüme-Şerh

Terceme-i sâd kelime-i imam alî

Yazar : Aziz

Detaylar

Katalog Türü Ahlak
Eser Numarası 594
Eser Adı Terceme-i sâd kelime-i imam alî
Müellif Tam Künyesi Aziz
Müellif Bilinen Kısa Adı Aziz
Yüzyıl (Hicri) 9.
Yüzyıl (Miladi) 15.
Vefat Tarihi Hicri 898'den Sonra
Vefat Tarihi Miladi 1492'den Sonra
Dil Türkçe
Kütüphane Adı Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi
Koleksiyon Adı Denizli
Koleksiyon (Demirbaş) Numarası 00416-001
Varak Numarası 1b-26a vr.
Yazı Türü Nesih
Eserin Türü Tercüme-Şerh
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Eser Hz. Ali'nin Sad Kelime adıyla meşhur olmuş hikmetli sözlerinin Türkçe tercüme ve şerhini içeren bu eserde mütercim/şârih öncelikle Arapça sözlerin Türkçe izahını yapar. Sonrasında ise müellif Mevlanâ Abdurrahmân Câmî'nin Farsça Hz. Ali'nin bu eseri üzerine yaptığı Farsça manzûm metnine ve altında da Türkçe tercümesine yer verir. Câmî'nin şerhi "nazm" başlığı altında, mütercim tarafından yapılan Türkçe çevirisi ise "tercüme" başlığı altında verilmiştir. Mütercim eserine yaklaşık 94 beyitlik bir manzûme/kaside ile giriş yapar. Sonrada Hz. Ali'nin "eğer örtü kalsa yine de (imanım) yakinen artmaz" sözü ilk sırayı alır. Mütercim eseri ise "ahmakın kalbi dilinin arkasındadır" sözünün tercüme ve şerhi ile bitir.
Eserin Konu Başlıkları Eserde yer alan bazı konular: Örtü kalksa bile imanın artmayacağı, insanların uykuda olması, insanların babalarına benzemesi, kadrine bilenin helak olmayacağı, her işin kıymeti, nefsini bilmek, kişinin diline bağlı olması, dilin tatlılığının faydası, iyilik, cimrilik, söylenene bakılması gerektiği, sabırsızlık, kibir, bağiy, sû-i edep, hırs, hased, aklın eksikliği, dile sahip çıkmak, cahillik, Allah kendi kadrini bilenlere merhamet eylesin, mirâ'/şüphe, intikam, adilik, istişâreyi terk etmek, yalancılık, bezmişe vefa olmaz, takvâdan daha şerefli bir saygınlık olmaz, tevbe, İslâm'dan daha büyük bir şerefin olamayacağı, verâ', az konuşmak, özrün sık sık tekrar edilmesi, selâmet, kişinin nifâkı zillettir, düşmanın en büyüğü, mâlâyâni ile meşğul olmak, tama', çokça mizâhın zararı, şehvetin kölesi olmak, ümitsilik, aklın zannı, edeb, hırslının utanması olmaz, kötülük, hikmet mü'minin yitik malıdır, başkasına vaaz u nasîhat edeni asıl mutlu kimse olduğu, ahmakın kalbi, ... vb. [Sözler]: İslâm'dan daha büyük bir şeref yoktur; Tevbe'den daha çok kurtarıcı olabilecek bir şefaatçi yoktur.; Özrün tekrarı (eski) günahları hatırlattırır; Rahatlık ümitsizlikle beraberdir; Kişi dili yüzünden mahvolur; Nice çabalayanlar vardır ki zarardadır; Söyleyene değil, söylenilene bak; Allah kendi kadrini bilenlere merhamet eylesin; Kim kendisini ilgilendirmeyenleri talep ederse kendisini ilgilendirenleri de kaybeder; Bezmişe vefa olmaz; Takvâdan daha şerefli bir saygınlık olmaz; Kişinin nifâkı zillettir; Bela esnasında sabırsızlık eksik çileyi arttırır; Düşmanlık kalbi meşgul eder; Edep aklın suretidir; İştahlıkta sıhhat yoktur; Vera'dan daha güzel bir kale/sığınak yoktur; Selamet'ten daha güzel bir elbise yoktur; Kişi bilmediğinin düşmanıdır; Şehvetin kölesi satın alınan bir köleden daha zelildir; Hırslının utanması olmaz; Aklın zannı kehanettir; Hikmet mü'minin yitik malıdır; Ölçü kaçırıldığında tedbirde sapma olur; İhsan dili keser; Mutlu başkasına vaaz u nasîhat edendir, Ahmakın kalbi dilinin arkasındadır... vb.
Notlar Süleymaniye Yazma Eser Ktp. Denizli nr. 00416'dek nüshada yer alan bu tercüme-şerh eserin 26a vr. hatalı bir şekilde 19b ile 20a varakları arasında konulmuştur. Dolayısıyla 25b varağından sonraki 26a vr. eksik görünmektedir. Ancak söz konusu düzeltme dikkate alınırsa ilgili metnin yazmasının tam nüshası olduğu anlaşılacaktır.
Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) Dinî,Genel