| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Dinî-tasavvufî konuların yanında tasavvufî ahlâk konularının da işlendiği bir eserdir. Müellif bu eserinde 4 kapıdan ve her kapıda verilen makamlardan bahseder. Bu kapılar tasavvufî öğretinin temel doktrini olan "şeriat, tarîkat, marifet, hakikat" kavramlarıyla adlandırılmaktadır. Eserde bu başlıklar altında her kapıya ait on makam zikredilmektedir. Her makam bireyin tasavvuftaki sülûkünde yapması gereken hususları ele alır. Bunun dışında eserde itikad, ibadet konuları da işlenmektedir. Eseri önemli kılan bir diğer husus müellifin düşüncelerine âyet ve hadislerden delillerle yer vermesidir. Bazı konularda sadece âyetlere yer verilmiştir. Ayrıca eserde soru cevaplara da yer verilmiştir. Eser toplamda sekiz babdan müteşekkildir. |
| Eserin Konu Başlıkları | 1. Bab: Dört unsur ve dört güruh insan (âbid-yel(hava), zâhid-ateş, ârif-su, âşık-toprak) ve bunların dört arzusu ve dört hali. 2. Bab: Kul ilâhına kırk makamda ulaşır: Şeriat makamı, tarîkat makamı, marifet makamı, hakikat makamı. 3. Bab: Şeriat makamları: 1-5. Makam: İman, ilim, ibadetler(namaz, oruç, hac, zekât …), helâl kazanç, nikah. 6-10. Makam: Hayız, Ehl-i sünnet ve’l-cemâat’ten olmak, merhamet, helâl yemek, emir bi’l-ma’rûf ve neyih ani’l-münker. 4. Bab: Tarîkat makamları: 1-5. Makam: Mürşide intisab etme, mürid olmak, saç ve sakalı temizleme, mücahede, hizmet. 6-10. Makam: Havf, ümitvar olma/Allah’tan ümit kesmemek, hırka, seccâde vb., sâhib-i makam, sâhib-i cemiyet, sâhib-i nasîhat, sâhib-i muhabbet, aşk, safâ, fakîr. 5. Bab: Marifet makamları: 1-5. Makam: Toprak gibi olmak, yetmiş iki milleti ayıplamamak, elinden geleni esirgememek, dünya içindeki tüm yaratılmışlardan emin olmak. 6-10. Makam: Yalnızca Allah’a güvenmek, sohbet, seyrü sülûk, sır, kerameti gizleme, münâcât, mühaşede. 6. Bab: Hakikat makamları: 1-5. Makam: Edep, korku, perhizkârlıktır, sabır, kanaat. 6-10. Makam: Utanmak, cömertlik, ilim, miskinlik, marifet, kendi özünü bilmek. 7. Bab: Şeytan ve yardımcıları. 8. Bab: (İnsanın uzuvları ve dünyadaki karşılıkları konuları işlenir). |
