Telif
Risâle fî beyâni’l-mezâhib fî ef’âli’l-ibâd ve’l-irâdeti’l-cüz'iyye ale’l-mezhebi’l-mâtûrîdiyye
Yazar : Akkirmânî
Detaylar
| Katalog Türü | Ahlak |
| Eser Numarası | 663 |
| Eser Adı | Risâle fî beyâni’l-mezâhib fî ef’âli’l-ibâd ve’l-irâdeti’l-cüz'iyye ale’l-mezhebi’l-mâtûrîdiyye |
| Eserin Anılan Diğer İsimleri | Risâle fi'l-irâdâti'l-cüz'iyye ve'l-ihtiyârâti'l-kalbiyye |
| Müellif Tam Künyesi | Muhammed b. Mustafa Hamid el-Kefevî el-Akkirmânî |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | Akkirmânî |
| Yüzyıl (Hicri) | 12. |
| Yüzyıl (Miladi) | 18. |
| Vefat Tarihi Hicri | 1174 |
| Vefat Tarihi Miladi | 1760 |
| Dil | Türkçe |
| Kütüphane Adı | Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi |
| Koleksiyon Adı | Hacı Mahmu Efendi |
| Koleksiyon (Demirbaş) Numarası | 01469 |
| Varak Numarası | 1b-19b vr. |
| Yazma İstinsah Tarih | 1165H |
| Yazı Türü | Nesih |
| Eserin Türü | Telif |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Kulların fiilleri ve irâde meselesini eserinde işleyen müellif bu meselede çözümü ve en doğru yolu Mâturîdî mezhebinde görür. Nitekim bu mezhep için eserin girişinde şu ifadelere yer verir: "… ma'lûm olsun ki ef'âl-i ibâd hakkında mezâhib adîde vardır; ancak şeytân-ı laînin nizâatından selâmet ve kâide-i teklîfin sıhhati ve taatte medh ve sevâb ve ma'siyette zemm ve ikâb ancak İmâmü'l-hüdâ Ebû Mansûr el-Mâturîdî mezhebinde olur." İkinci fasıldandan itibaren müellif mutezile şahsında bazı sorulara cevaplar vermektedir. Bu soru cevâp tekniği özellikle sekizinci fasılda da çokça görülmektedir. Eser sonunda "tenbîh" başlığı altında kalbe gelen "havâtır-ı insânî" konusu ile bazı soru cevaplar zikredilir. Son olarak ise şeytanın hilesinin neler olduğu ve bundan nasıl kaçınılması gerektiği konuları soru cevap şeklikde işlenmiştir. Eser konu tertibi, meselelere yaklaşımı vb. bakımlardan Muhyiddin Muhammed b. Pîr Ali el-Hanefî el-Birgivî’nin (ö. 981/1573) et-Tarîkatü'l-Muhammediyye adlı eserinin "şeytanın vesvesine karşılık vermenin izahı" içinde işlenen "irâde-i cüz'iyye bahsi" üzerine kaleme alınan eserler arasında sayılabilecek mahiyettedir. |
| Eserin Konu Başlıkları | 1.-5. Fasıl: Cebriyye-i mahz'ın, Mu'tezile'nin, Üstaz Ebû İshâk İsferâînî'nin, Kâdî Ebû Bekir el-Bâkillânî, felâsifenin görüşü. 6.-8. Fasıl: Sâhibü'l-mevâkıf İmâmü'l-haremeyn'in (el-Îcî), Eşârî'nin, Ebû Mansûr el-Mâturîdî'nin. [Hâtime]: Tenbîh(: Kalbe gelen havâtır-ı insânî), suâl-cevap: Şeytânın hilesi ve bundan kaçınmanın yolları. |
| Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) | Dinî,Kelâmî Ahlâk |