Telif

Risâle fî makāmâti's-sâlikîn

Yazar : Niyâzî-i Mısrî

Detaylar

Katalog Türü Ahlak
Eser Numarası 433
Eser Adı Risâle fî makāmâti's-sâlikîn
Müellif Tam Künyesi Muhammed b. Ali el-Malatî el-Halvetî Mısrî
Müellif Bilinen Kısa Adı Niyâzî-i Mısrî
Yüzyıl (Hicri) 11.
Yüzyıl (Miladi) 17.
Vefat Tarihi Hicri 1105
Vefat Tarihi Miladi 1695
Dil Türkçe
Kütüphane Adı Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi
Koleksiyon Adı Reşid Efendi
Koleksiyon (Demirbaş) Numarası 00438
Varak Numarası 214b-215a vr.
Yazı Türü Nesih
Eserin Türü Telif
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Müellifin kaleme aldığı bu risâlede tarîkata sülûk etmiş sâlikin bu seyrinde erişeceği makamlar, nefsin mertebeleri üzerinden anlatılmakta ve sâlikin bu mertebelerde kendinî daha fazla gösteren ahlâkî hasletlerine yer verilmektedir. Buna göre Niyâzî-i Mısrî nefsin mertebelerinden bahsettiği esnada kullandığı "sıfatı" ibaresi ile kuldaki ahlâkî vasıfları hasretmektedir. Ayrıca risâlede dikkat çeken diğer bir husus da müellifin eserde yer verdiği "nâmı" ibaresi ile kişinin nefsinin mertebelerine göre dindeki konumunu belirtmesidir. Bunun dışında "seyri", "âlemi", "mahali", "hali", "vâridi", "nuru", "miftâhı", "maûnu", "makamı", "tavrı/etvâr" gibi başlıklar altında bu nefis mertebesiyle alâkalı hususlar zikredilmektedir. Eserde dikkat çeken diğer bir husus ise kelimelerin harfleri bitişik yazılmayıp bir biririne yakın olmakla birlikte tek tek ayrı şekilde yazılmış olmasıdır. Ancak nefis mertebeleri, vasıfları şöyledir: Meselâ nefs-i levvâme mertebesinde kulun sıfatı isyan, ucub; dindeki konumu necmü'd-dîn; seyri lillâh, âlemi berzâh; mahalli kalb, hali muhabbet, vâridi tarîkat, nûru ahmer/kırmızı; miftâhı Allah, maûnu nekıye/saflık; makamı üçüncü ve tavrı üçüncü olarak belirtilmektedir.
Eserin Konu Başlıkları 1-3. Nefs-i emmare: Sıfatı: Kibir, haset ve fısk; nefs-i levvâme: [Sıfatı]: İsyân, ucub; nefs-i mülhime: Sıfatı: Sehâvet, tevâzu, tevbe. 4-7. Nefs-i mütmainne: Sıfatı: Kerem, ibadet ve tevekkül; nefs-i râziye: Sıfatı: Keramet, ihlâs ve verâ; nefs-i merzıyye: Sıfatı: Hüsn-i huluk/güzel ahlâk, fikir, safâ; nefs-i kâmile: Sıfatı: Allah’ın ahlâkıyla ahlâklanmak ve onun sıfatlarıyla muttasıf olma.
Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) Dinî,Tasavvufî Ahlâk