| Katalog Türü | Ahlak |
| Eser Numarası | 32 |
| Eser Adı | Kitâbü’l-mehâsin ve’l-ezdâd |
| Müellif Tam Künyesi | Amr b. Bahr el-Basrî |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | Câhiz |
| Yüzyıl (Hicri) | 3. |
| Yüzyıl (Miladi) | 9. |
| Vefat Tarihi Hicri | 255 |
| Vefat Tarihi Miladi | 869 |
| Dil | Arapça |
| Kütüphane Adı | Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi |
| Koleksiyon Adı | Ayasofya |
| Koleksiyon (Demirbaş) Numarası | 04259 |
| Varak Numarası | 138 yk. |
| Yazı Türü | Talik |
| Eserin Türü | Telif |
| Eserin Baskısı | haz. Muhammed Süveyd, Beyrut: Dâru İhyai'l-Ulum, 1991. |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Müellif, din, fıkıh, sîret, hutbe, harâc, ahkâm gibi hikmetin fenlerine dair bir eser yazmış olduğunu fakat bir kısım âlimin kitabın fesâhatini bildikleri halde hasetleri sebebiyle haksız eleştiriler yaptıklarını bu yüzden farklı isimlerle kitap yazdığını belirterek bu kitabı da bu şekilde yazdığını, ilk kısımda yazma kurallarından ve ardından mehasin ve zıddı konulardan bahsetmiş ve konuları çeşitli kıssalarla işlemiştir. |
| Eserin Konu Başlıkları | Eserin bölümleri içerisindeki konular şu şekildedir: 1-5. Yazma ve kitapların iyiliği ve bunun zıddı; hitap etmenin iyiliği, zıddı; yazışmanın (mükatebe) iyiliği, zıddı; cevabın iyiliği, zıddı; lisanı korumanın iyiliği, zıddı. 6-10. Sırrı tutmanın iyiliği; meşveretin iyiliği, zıddı; şükrün iyiliği, zıddı; sıdkın iyiliği, zıddı; affın iyiliği, zıddı. 11-15. Engellere sabırın iyiliği, zıddı; meveddetin iyiliği, zıddı; vilayatın iyiliği, zıddı; sohbetin iyiliği, zıddı; tedayyürün iyiliği, zıddı. 16-20. Vefanın iyiliği, zıddı; cömertliğin iyiliği; cimriliğin zararı; cesaretin iyiliği, zıddı; vatan sevgisi, zıddı. 21-25. Hilenin iyiliği, zıddı; övünmenin iyiliği, zıddı; Allahu Teâlâ’ya güvenin iyiliği, zıddı; rızık talebinin iyiliği, zıddı; mevaizin iyiliği, zıddı. 26-30. Dünyanın faziletinin iyiliği, zıddı; zühdün iyiliği, zıddı; ağıtçı kadınların iyiliği; maskara kadınların iyiliği; bedevî kadınların iyiliği. 31-35. Kadınların iyiliği; evliliğin iyiliği; evlilik hakkında örnekler; itaat etmeyen kadınlar hakkında; hulefânın eşleri hakkında, zıddı. 36-40. Güleryüzlü kadın hakkında; kadınların vefasının iyiliği, zıddı; kadınların hilelerinin iyiliği; kadınların mekrinin zararı; kıskançlığın iyiliği. 41-45. Arap haberlerinde örnekleri; şairlerin haberlerinden; çok kıskançlığın zararları; önderliğin iyiliği; şairlerden 46-50. Cinsel ilişki hakkında; nevruz ve mihricanın iyiliği 51-55. Hediyelerin iyiliği; hediyelere karşılık; şarkıcıların vasıflarının iyiliği; ölümün iyiliği ve zıddı. |
| Notlar | Detaylı bilgi için bk. Ramazan Şeşen, "Cahiz", DİA, VII, 1993, 20-24. |
| Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) | Dinî,Genel |
